Acorus calamus
  • Türkçe Adı: Hazanbel, Eğil otu, Kalamus
  • İngilizce Adı: Sweet Flag, Calamus
  • En Sık Bulunduğu Bölgeler ve Genel Özellikleri:  Anavatanı Hindistan ve Kuzey Amerika olan bitki daha sonraları dünyanın birçok bölgesine yayılmıştır. Yaklaşık 60-100 cm uzunluğa erişebilen otsu bir bitkidir. Kök, gövde, yaprak ve çiçek kısımlarından oluşur.
Kullanılabilir kısımlar: Kök kısmı

İçeriğindeki Bileşenler: Uçucu yağ (beta asaron, alfa asaron, gama asaron, beta gurjun, acorone) başta olmak üzere birçok bileşen içerir

Etkileri ve Kullanıldığı Durumlar: Oral olarak kullanıldığında ülser, gastrit, sindirim sistemindeki gaz ve iştahsızlık gibi rahatsızlıkları gidermede faydalıdır. İştahı arttırarak sindirime yardımcı olur. Oral olarak kullanıldığında hafif sakinleştirici ve terlemeyi arttırıcı özellikleri vardır.  Romatoid artrit ve inme gibi hastalıkların tedavisinde de yardımcı olarak kullanılabilir.

Tütün ile kalamus kökü bir arada kullanıldığında hafif mide bulandırıcı etki yaptığından ve tütünün tadını daha da kötüleştirdiğinden özellikle sigarayı bırakmak isteyenler tarafından çiğnenebilir  ve sigara kokusunu gidermek amaçlı kullanılabilir.
Topikal olarak bademcik iltihabı ve diş eti çekilmelerinin iyileşmesine yardımcı ve romatizmadan kaynaklanan ağrıları gidermek için kullanılabilir.

Kullanım Şekli ve Dozaj: Kalamus, oral olarak veya topikal olarak kullanılabilir. 
1-3 gr. kalamus kökü tozu günde üç kez oral olarak alınabilir. Ya da çay olarak hazırlanılarak tüketilebilir. 150 ml kaynar suya 1-3 mg kök tozu katılır ve 5-10 dk demlenerek günde 3 kez içilir.

Güvenlik ve Yan Etkileri: Oral olarak  fazla miktarda kullanımı sakıncalı ve toksik olarak kabul edilir. İçeriğinde bulunan beta isoasaron, karsinojenik olduğundan FDA bu bitkinin gıdalarda kullanımını yasaklamıştır. Ancak beta isoasaron varlığı bitkinin türleri arasında değişkenlik göstermektedir. Bu nedenle bazı türlerin kullanımı daha güvenliyken özellikle 4 türün kullanımı daha sakıncalıdır.

Diğer Bitkilerle Etkileşim: Kalamusun diğer sedatif etkili bitkilerle beraber kullanımı teorik olarak sedatif etkilerini güçlendirir. Diğer sedatif bitkilere örnek: Kaliforniya haşhaşı, şerbetçiotu, Kava kava, sarı kantaron, kediotu vs..

İlaçlarla Etkileşim: 
  • Antiasitler: Kalamus, midenin asiditesini arttırdığı için teorik olarak antiasit ilaçların etkinliğini azaltabilir.
  • Merkezi Sinir Sistemi Depresanları: Kalamus, mide asiditesini arttırdığı için sedatif etkili ilaçlarla beraber kullanıldığında bunların etkisini ve yan etkilerini arttırabilir.
  • H2 Blokörleri: Kalamus, mide asiditesini arttırdığı için, H2 blokörlerinin etkinliğini azaltabilir. Bazı H2 blokör ilaçlar: simetidin (Tagamet), rantidin (Zantac), nizatidin (Axid), famotidin (Pepcid) 
  • Monoamin Oksidaz İnhibitörleri: Kalamus,  MAO inhibitörleriyle beraber kullanıldığında teorik olarak bunların etkisini ve yan etkilerini arttırabilir.
  • Proton Pompası İnhibitörleri:  Kalamus, midenin asiditesini arttırdığı için teorik olarak proton pompası inhibitörlerinin etkinliğini azaltabilir. 

Hastalıklar veya Durumlarla Etkileşimi: 
  • Cerrahi: Kalamus, merkezi sinir sistemini deprese edici etkinlik gösterdiğinden anestezi veya anestezi sonrası kullanılacak diğer ilaçlarla etkileşime girebilir. Bu nedenle cerrahi işlem öncesi en az 2 hafta süreyle bitkinin kullanımının kesilmesi önerilir.
Ayurveda’da Kullanılan İsmi:  Vacha (Sanskritçe kökenli kelime "konuşan” anlamına gelmektedir)

Tadı: Acı-kekremsi-buruk

Kullanılan Kısımları: Herbalizmde bitkinin sadece kök kısmı kullanılmaktadır. Gövde, yaprak ve çiçek gibi bitkinin diğer kısımları kullanılmaz

Enerjisisi:  Isıtıcı

Dosha’lar Üzerindeki Etkileri: Vata ve Kapha’yı azaltır, Pitta’yı arttırır.

Genel Nitelikleri: Uyarıcı, rejuvenatif (yenileyici, gençleştirici), balgam söktürücü, dekonjestan (burun tıkanıklığını açıcı), nervin (sinirleri güçlendirici), spazm giderici, kusturucu

Kullanım Alanları:  Kalamus toksik madde içeriğinden dolayı FDA tarafından onaylanmamış olup oral kullanımı önerilmez. Ancak Ayurvedada binlerce yıldan beri özellikle Vedik kahinler tarafından kullanılan bir bitkidir. Beyin ve sinir sistemini berraklaştırıp canlandırarak yenileyici özellik gösterir. Özellikle Vata tipi kişiler için, ikincil olarak ise Kapha tipleri için kullanılan bir rejuvenatiftir (yenileyici). Toksinler nedeniyle tıkanmış kanalları açarak etkisini gösterir. Beyinsel aktiviteyi hızlandırarak, hisleri güçlendirir, hafızayı keskinleştirir ve farkındalığı arttırır. Zihnin berraklaşmasını sağlayan bir bitki olmakla beraber gotu kola ile beraber kullanılırsa daha güçlü etki gösterir, zihin ve sinir sistemi için tonik özelliklidir, hafıza ve konsantrasyonu güçlendirir. Seksüel enerjiyi dönüştürerek vücuda canlılık vermek ve yenilemek için de kullanılabilir. Kundaliniyi besler.

Baş  ağrıları veya eklem ağrıları için macunu yapılarak ağrıyan bölgenin üzerine konularak uygulanabilir. Belki de burun bölgesine uygulanabilecek en iyi bitkiler arasındadır. Burun tıkanıklıklarını açmak veya burundaki polipleri yok etmek için kullanılabilir. 

Oral olarak fazla miktarlarda kullanıldığında emetik etkilidir (kusturucu). Eğer bu bitkinin emetik etkisinden yararlanılmak isteniliyorsa 2 gr. zencefil ve 2 gr. kalamus ayrı ayrı su bardaklarında demlenerek biraz da bal ile tatlandırılarak içilebilir.

Burun yoluyla uygulanan az miktarda bitki kökü tozu, şok veya komadaki kişiler üzerinde canlandırıcı etki gösterir.  Özellikle Hindistanda çok az miktarda kalamus kökü, baharat olarak da kullanılmaktadır. 

Çince İsmi:  Shi Chang Pu

Genel Nitelikleri : Uyarıcı, karminatif, balgam söktürücü, vücut ateşini düşürücü, spazm giderici ve mantar öldürücü 

Kullanım Alanları: Balgam söktürücü olarak kullanılır ve balgamın tıkayıcı özelliklerinin oluşturabildiği duyma güçlüğü ve unutkanlık gibi durumların giderilmesinde kullanılır. Fazla nemin tıkayıcı etkileri yüzünden meydana gelen sindirim sistemi ağrı ve gerginliklerini gidermede kullanılabilir. Nem, rüzgar, soğuk  ve travma gibi etkiler nedeniyle oluşan ağrılar için, ağrıyan bölgenin üzerine direk olarak uygulanabilir. 

Çinde bu bitki inme geçiren ve konuşma güçlüğü çeken hastaların tedavisinde kullanılarak konuşma yeteneğinin geliştirilmesi amaçlanır. Bu kullanımının zihni düzenleyici etkisi nedeniyle olduğu düşünülmektedir.

Bu bitki "yin” eksikliği olan kişiler tarafından kullanılmamalıdır. Kullanılırken dozaj iyi ayarlanmalıdır, terleme problemi veya spermatore problemi (ereksiyon veya cinsel ilişki olmaksızın sperm boşalması) olanlar dikkatli olmalıdırlar. Hamilelik esnasında kullanımından kaçınılmalıdır.