Panax ginseng
- Türkçe Adı: Ginseng
- İngilizce Adı: Ginseng
- En Sık Bulunduğu Bölgeler ve Genel Özellikleri: Anavatanı Çin olan bu bitki, günümüzde Kore, Japonya ve Rusya’da da yetiştirilmektedir.
Kullanılabilir kısımlar: Bitkinin medikal amaçlar için kullanılan kısmı kök’tür
İçeriğindeki Bileşenler: Triterpen saponinler, aglikon (20S)-protopanaksadiol (ginsenosid Ra1, Ra2, Ra3, Rb1, Rb2, Rb3, notoginsenosid R4, Rs1, Rs2, Rs3, Rs4, malonilginsenosid Rb1, Rc, Rd ), aglikon (20S)-protopanaksitriol (ginsenosid Re, Rf, Rg1, notoginsenosid R1), aglikon oleanolik asit (ginsenosid Ro, çikusetsusaponin-V Rb1, Rb2, Rc, Rd, Re, Rg1), suda çözünen polisakkaritler (panaksan A, -U’ya kadar), polienler (falkarinol veya panaksinol, falkarintriol veya panaksitriol vs..) olmak üzere daha başka birçok bileşen içermektedir.
Etkileri ve Kullanıldığı Durumlar: Yukarıda da görüldüğü gibi ginseng, birçok bileşen içermekle beraber, en önemli bileşenlerinin triterpenoid saponinler (ya da ginsenosidler veya panaksosidler olarak da adlandırılmaktadır) olduğu düşünülmektedir. Bunun haricinde önemli olduğu düşünülen ve bu bitkinin hipoglisemik etkilerinden (şeker düşürücü) sorumlu olduğu sanılan bileşenleri peptidoglikanlar ve panaksanlardır.
Ginsenosidler, çok geniş farmakolojik aktivite ve etkilere sahiptirler. Hatta bazı durumlarda bu bitkiden izole edilen ginsenosidlerin birbirlerine zıt etki yaptığı bile görülmektedir. Örneğin, ginsenosid Rb1 kan basıncını düşürür ve merkezi sinir sistemini deprese eder, buna karşın Rg1 kan basıncını yükseltir ve merkezi sinir sistemini uyarıcı etki gösterir. Bunların haricinde bahsedilen ginseng bileşenlerinin platelet kümeleşmesini etkileyerek, kan pıhtılaşması süresini de değiştirebildiği düşünülmektedir.
Ginsenosidlerin sinir büyüme faktörünü etkileyerek, nikotinik aktivite yoluyla sinirleri koruyucu etki gösterdiği tahmin edilmektedir.
Yapılan araştırmalar sonucu, ginsenosidlerin, akciğerde havanın geçtiği epitelden nitrik oksit salımını uyararak, insan akciğer bronşlarında bulunan düz kasları gevşettiği ve bu sayede nefes alışını kolaylaştırarak anti-astım etkili oldukları düşünülmüştür.
Birçok çalışmada, ginsengin stresle mücadelede kullanılabilecek etkili bir bitki olabileceği görülmüştür. Stresle mücadeledeki etkisini ise insandaki hipotalamus-hipofiz-adrenal aksisi etkileyerek oluşturduğu düşünülmektedir.
Panax ginseng’in immun fonksiyonları (bağışıklık sistemiyle ilgili fonksiyonlar) etkileyerek anti-kanserojenik etkileri olabileceği sanılmaktadır. Bu bitkinin insan bağışıklık sistemindeki "natural killer” (doğal öldürücü) hücrelerin üretimini arttırarak ve muhtemelen bağışıklık sisteminin diğer fonksiyonlarını da etkileyerek, kanser hücreleriyle savaşabileceği düşünülmektedir. Bunun haricinde ginseng’in antioksidan özellik göstererek serbest radikal hasarını önlediğine dair çalışmalar olmakla beraber, bazı çalışma sonuçları da bitkinin böyle bir etkisi olmadığını ortaya koymaktadır.
Bu bitkinin serum kolesterol ve trigliserid seviyelerini düşürerek lipoprotein lipaz aktivitesini arttırdığı ve bu sayede lipit metabolizmasını hızlandırdığı düşünülmektedir. Fakat ginsengin kardiyovasküler fonksiyonlara etkisinin çok önemli olmadığı sanılmaktadır.
Panax ginsengin kandaki glukoz miktarını etkileyebileceği düşünülmektedir. Bazı çalışmalar sonucu bu bitkinin, tip 2 diyabet hastalarındaki gen ekspresyonunu etkileyerek, dokulardaki insülin direncini azalttığı tahmin edilmektedir. Ginsenosidlerin ayrıca direkt olarak insülin salınımını arttırdığı da tahmin edilmektedir. Farklı ginsenosidlerin şeker metabolizmasının düzenlenmesinde farklı etkileri olduğu bilinmektedir.
Ginseng’in östrojenik aktivite gösterdiğine dair bazı araştırmalar mevcut olsa dahi diğer araştırmalar sonucu böyle bir etkiye sahip olmadığı görülmüştür. Kısacası ginsneg’in östrojenik aktivitesiyle ilgili çelişkili deneysel sonuçlar ve araştırma sonuçları mevcuttur.
Ginseng’den elde edilen bir protein olan panaksagin’in antiviral ve antifungal (mantar öldürücü) etkileri olduğu düşünülmektedir. Bu bitkinin kistik fibroz ve erken boşalma gibi bazı hastalıklar veya sorunlara karşı kullanılabileceği de düşünülmektedir.
Panax ginseng, halk arasında,
- Çevresel strese karşı dayanıklılığı artırmak amacıyla,
- İmmun fonksiyonları (bağışıklık sistemi) arttırmak ve immun sistemi uyarmak için,
- Atletik ve fiziksel dayanıklılığı (dayanma gücünü) arttırmak amacıyla,
- Özellikle hafızayı geliştirmek, konsantrasyonu arttırmak gibi bir takım bilişsel fonksiyonların daha etkin çalışması için,
- İş verimliliğini arttırmak amacıyla,
- Depresyon, anksiyete, kronik yorgunluk sendromu gibi bazı psikolojik hastalıklara karşı,
- Kistik fibrozdaki Pseudomonas enfeksiyonuna karşı,
- Kronik bronşitin tedavisine yardımcı olarak,
- Nezle ve grip gibi basit hastalıkları daha kolay atlatabilmek için,
- Göğüs kanseri, yumurtalık kanseri, karaciğer kanseri, akciğer kanseri ve cilt kanseri gibi çeşitli kanser türlerinin tedavisine yardımcı olarak,
- Anemi (kansızlık) tedavisinde,
- Diyabet tedavisine yardımcı olarak,
- Gastrit gibi bazı sindirim sistemi sorunlarına karşı,
- Erektil disfonksiyon ve erkek kısırlığı gibi durumların tedavisine yardımcı olarak,
- Aşırı alkol tüketimi sonrası, halk arasında "akşamdan kalma” olarak adlandırılan durumun daha kolay atlatılmasında,
- Astım semptomlarını hafifletmek ve tedavi etmek amacıyla,
- Bazı kanama bozukluklarının tedavisinde,
- İştah kaybı durumunda iştahı yeniden arttırmak için,
- Mide bulantısı, kolit, dizanteri gibi sindirim sistemiyle alakalı hastalıkların tedavisinde,
- Fibromiyalji ve nevralji ağrılarını dindirmeye yardımcı olarak,
- Romatizmal sıkıntıları gidermeye yardımcı olması açısından,
- Başdönmesi, başağrısı ve konvülsiyonlar gibi rahatsızlıkların giderilmesinde,
- Doğumdaki bazı güçlüklerü gidermek için,
- Menepozdaki sıcak basmalarını önlemek amacıyla,
- Yaşlanmanın önüne geçerek gençleşmeyi sağlamak için oral olarak (ağızdan alınarak) kullanılır.
Panax ginseng, erken boşalmaya karşı, topikal olarak kullanılan bitkisel bir kremin içine katılmakta ve erken boşalmanın tedavisinde etkili olmaktadır. Kozmetik sanayinde ise ginseng sabunlar, şampuanlar, cilt kremleri vs.. içine katılarak, bu bitkinin faydalı etkilerinden yararlanılmaktadır.
Etkili Olduğu Durumlar:
- Bilişsel Fonksiyonların İyileştirilmesi: Ginseng’in hızlı düşünmenin, zihinsel fonksiyonların ve hafızanın geliştirilmesinde etkili olduğu bilinmektedir. Bu bitkinin, özellikle ginko ile kombine olarak kullanıldığında, yaşları 38-66 arası değişen kişilerde hafızayı güçlendirdiği görülmüştür.
- Diyabet: Yapılan çalışmalar sonucu günlük 200 mg Panax ginseng tüketen tip 2 diyabet hastalarında, açlık kan şekeri ve Hemoglobin A1c seviyelerinin düştüğü görülmüştür.
- Erektil Disfonksiyon: Yapılan çalışmalar sonucu erektil disfonksiyon görülen erkeklerde, oral olarak kullanılan ginseng’in, seksüel fonksiyonları uyardığı gözlenmiştir.
- Erken Boşalma: İçeriğinde Panax ginseng’in de bulunduğu bitkisel topikal uygulanan bir kremin, erkeklerde görülen erken boşalma sorununu önleyebildiği görülmüştür.
Etkili Olmadığı Durumlar:
- Atletik Performans: Oral olarak kullanılan ginsengin, aerobik esnasındaki performansı arttırmada etkili olmadığı görülmüştür.
- Menopozal Sıkıntılar: Halk arasında menopoz dönemindeki ateş basmalarını önlemesi için kullanılan Ginsengin, yapılan çalışmalar sonucu böyle bir etkisi olmadığı görülmüştür. Buna karşı menopoz dönemindeki kadınlarda görülen depresyon, uykusuzluk, yorgunluk gibi sıkıntıların hafiflemesinde işe yarayabileceği düşünülmektedir.
- Yaşam Kalitesi: Düzenli olarak kullanılan Panax ginseng’in, sağlıklı duygu durumunu sağlamada ve yaşam kalitesini arttırmada etkili olmadığı görülmüştür.
Muhtemelen Etkili Olduğu Düşünülmekle Beraber Yeterli Çalışmanın Bulunmadığı veya Çelişkili Çalışma Sonuçları Olan Durumlar:
Bu bitkinin göğüs kanseri, bronşit, bazı kanser türleri, soğuk algınlığı, konjesif kalp yetmezliği ve grip gibi bazı hastalıklara karşı da etkili olabileceği tahmin edilmektedir.
Kullanım Şekli ve Dozaj: Ginsengin günlük kullanım miktarı yaklaşık 1-2 gram olmakla beraber, farklı rahatsızlıklara karşı veya farklı amaçlar için kullanım dozu ve sıklığı değişebilmektedir.
Bu bitkiyi çay olarak tüketmek istiyorsanız 3 gram bitki kökünün üzerine kaynar su dökerek 5-10 dakika demleyiniz. Ginseng çayı 4 hafta boyunca, günde 3-4 kez kullanılabilir. Oldukça sık kullanılan ginseng ekstresinin kullanımının daha kolay olması açısından kapsül formu da geliştirilmiştir.
Bilişsel fonksiyonları iyileştirmek ve hafızayı güçlendirmek için günde 400 mg ginseng kapsülü, stresin azaltılması için günde 2 kez 100 mg Ginseng kapsülü, tip 2 diyabet hastalarının kan şekeri seviyelerini dengelemesi için günlük 100-200 mg ginseng kapsülü, erektil disfonksiyonu gidererek seksüel fonksiyonların iyileştirilmesi için ise günde 3 kez 600 mg Ginseng kapsülü alınması tavsiye edilmektedir.
Ayrıca erken boşalma problemine karşı, içinde Panax ginseng ile beraber diğer bitkisellerin de olduğu bir krem, cinsel ilişkiden 1 saat önce penise uygulanıp, ilişkiden hemen önce yıkandığında, erken boşalma sorununun ortadan kalktığı görülmüştür.
Güvenlik ve Yan Etkileri: Oral olarak ve kısa dönemli (3 ay kadar) medikal kullanımı güvenli kabul edilen Ginseng’in çok uzun dönemli kullanımı güvenli kabul edilmemektedir. Bu nedenle Ginseng’in 3 aydan uzun süreler kullanılmamasına dikkat edilmelidir.
Ginseng’in yenidoğanlar ve küçük çocuklarda kullanımı sonucu toksisite görülebileceği için kullanılmamasi gerekmektedir. Daha büyük çocuklar üzerinde herhangibir araştırma veya gözlem yapılmadığı için, kullanımının güvenilirliği hakkında yeterli veri mevcut değildir.
Ginseng’in gebeler tarafından kullanımı kontrendikedir (kullanılmamalıdır). Bunun nedeni, gebe fareler üzerinde yapılan araştırmalarda, Ginseng’in bir bileşeni olan Ginsenosid Rb1’in teratojenik olduğunun (anneden fetusa geçebileceği) saptanmasıdır.
Bu bitkinin emziren kadınlar tarafından kullanımının güvenilirliğine ilişkin herhangi bir veri mevcut olmadığından tavsiye edilmemektedir.
Diğer Bitkilerle /Gıdalarla / Gıda Takviyeleriyle Etkileşim:
- Antikoagülan / Antiplatelet Bitkilerle Beraber Kullanımı: Antikoagülan/antiplatelet bitkiler kanın pıhtılaşmasını engelleyici ve kanı sulandırıcı etkiler gösteren bitkilerdir. Ginsengin bu bitkilerle beraber kullanımı, teorik olarak bazı insanlarda kanama riskini arttırabilir. Bahsedilen bitkilerden bazıları: melekotu, karanfil, zencefil, ginko, zerdeçal, sarımsak, aksöğüt ve kızılyonca’dır.
- Turunç: Ginseng’in turunç ekstreleri veya turunç içeren gıda takviyelerle beraber kullanımı, QT aralığını uzatarak kalp aritmilerine neden olabileceğinden kullanılmaması tavsiye edilir.
- Efedra: Ginseng’in efedra ekstreleri veya efedra içeren gıda takviyelerle beraber kullanımı, QT aralığını uzatarak kalp aritmilerine neden olabileceğinden kullanılmaması tavsiye edilir.
- Ebegümeci: Ebegümeci efedrin içeriğinden dolayı, Ginseng ile beraber kullanımı QT aralığını uzatarak kalp aritmilerine neden olabileceğinden kullanılmaması tavsiye edilir.
- Hipoglisemik Etkisi Olan Bitkiler ve Gıda Takviyeleri: Ginseng’in kan şekerini düşürdüğüne ilişkin bazı bulgular vardır. Bu nedenle hipoglisemik etkisi (kan şekerini düşürücü) olan diğer bitkilerle beraber kullanımı, hipoglisemiye (kan şekerinin normaldan daha aşağı seviyeye düşmesi) neden olabilir.
İlaçlarla Etkileşim:
- Alkol: 65 kilo ağırlığındaki bir insanın alkol almadan önce 3 gram Ginseng tüketmesi sonucu, alkolün vücuttaki etkisinin azaldığı tespit edilmiştir. Alkol tüketmeden önce, Ginseng alan kişilerin kanlarındaki alkol miktarı, diğer kişilerle kıyaslandığında %35 daha az bulunmuştur. Bunun nedeni olarak, Ginseng’in, alkolün parçalanarak atılmasında etkili bir enzim olan aldehit dehidrogenaz enziminin miktarını arttırarak, vücuttan daha hızlı bir şekilde elimine edilmesini (atılmasını) sağladığı düşünülmektedir.
- Antikoagülan / Antiplatelet İlaçlar: Antikoagülan/antiplatelet ilaçlar, kanın pıhtılaşmasını engelleyici ve kanı sulandırıcı etkiler gösteren ilaçlardır. Yapılan in vitro çalışmalar sonucu (cansız ortamda yapılan araştırmalar), Ginseng’in de platelet agregasyonunu azaltarak, bu ilaçlara benzer etkiler gösterdiği saptanmıştır. Fakat Ginseng’in insanlar üzerindeki etkisini araştıran çalışmalarda, bu bitkinin platelet agregasyonunu önleyici bir etkisinin olduğu görülmemiştir. Bahsedilen sebep nedeniyle her ihtimale karşı Ginseng ve antiplatelet ilaçları beraber kullanan kişilerin dikkatli olmaları tavsiye edilmektedir. Bu ilaçlardan bazıları: aspirin, cilastazol (Platal), klopidogrel (Plavix), delteparin (Fragmin), enoksaparin (Lovenox), heparin, ticlopidine (Ticlid) vs..
- Antidiyabet İlaçlar: Ginseng ve kan şekerini düşüren ilaçların beraber kullanımı sonucu, hipoglisemi riski oluşabileceğinden dikkatli olunmalıdır. Bu ilaçlardan bazıları: glimepirid (Amaryl), gliburid (DiaBeta), insulin, piaglitazon (Actos), rosiglitazon (Avandia) vs..
- Kafein: Teorik olarak kafein, Ginseng’in uyarıcı etkisini daha da güçlendirebilir.
- Sitokrom P450 2D6 Substratları: Yapılan araştırmalar sonucu, Ginseng’in sitokrom P450 2D6 enzimini %6 oranında inhibe ettiği (üretimini azalttığı) görülmüştür. Bunun sonucu olarak ise bahsedilen enzim tarafından metabolize edilerek atılan ilaçların kandaki seviyesinin az bir oranda artabileceği tahmin edilmektedir. Sitokrom P450 2D6 enziminin substratı olan ilaçlardan bazıları: amitriptilin Elavil), klozapin (Clozaril), kodein, desipramin (Norpramin), donezepil (Aricept), fentanil (Duragesic), flekainid (Tambocor), fluoksetin (Prozac), meperidin (Demerol), methadon (Dolophine), metoprolol (Lopressor), olanzapin (Zyprexa), ondansetron (Zofran), tramadol (Ultram), trazodon (Desyrel) vs..
- Immunsupresan İlaçlar: Bu ilaçlar organ transplantasyonundan sonra veya otoimmun hastalıklarda bağışıklık sistemini baskılamak için kullanılan ilaçlardır. Ancak Ginseng, bu ilaçların tam tersi yönde bağışıklık sistemini uyarıcı etki gösterdiğinden dolayı, bahsedilen ilaçların etkisini azaltma riski olabileceği düşünülmektedir. Bu ilaçlardan bazıları: azatioprin (Imuran), basiliximab (Simulect), siklosporin (Neoral) vs..
- Insulin: Ginseng ve insülinin beraber kullanımı sonucu, hipoglisemi riski oluşabileceğinden dikkatli olunmalıdır. İnsülin ve Ginseng’i beraber kullanan kişilerde gerek duyulursa, insülin dozu yeniden ayarlanılarak düşürülebilir.
- Monoamin Oksidaz İnhibitörleri (MAOi): MAOi ve Ginseng’in beraber kullanımı sonucu etkileşim görülebilir. MAOi türevinden bir ilaç olan fenalzin (Nardil) ile Ginseng’in beraber kullanımı sonucu uykusuzluk, başağrısı, titremeler ve hipomani gibi belirtiler görülmüştür.
- Uyarıcı İlaçlar: Teorik olarak, Ginseng bu ilaçlarla beraber kullanıldığında, etkileşime girerek , bahsedilen ilaçların uyarıcı etkilerini daha da güçlendirebilir.
- Warfarin (coumadin): Warfarin ile beraber Ginseng kullanan sadece tek bir vakada, warfarin’in etkinliğinin düştüğü görülmüştür. Ancak warfarin’in etkisinin düşmesine neden olan etkenin, Ginseng mi yoksa başka bir durum mu olduğu bilinmemektedir. İnsanlar ve hayvanlar üzerinde yapılan birçok çalışmada, Ginseng kullanımının warfarin’in kandaki seviyesini ve etkisini değiştirmediği ortaya çıkmıştır. Bununla beraber yapılan diğer bazı araştırmalarda da Ginseng’in, warfarinin yıkılım ve metabolizmasını çok az oranda arttırdığı görülmüştür. Çelişkili çalışma sonuçları göz önüne alınarak, warfarin ile Ginseng’i bir arada kullanan hastaların, dikkatli olmaları tavsiye edilmektedir.
Hastalıklar veya Durumlarla Etkileşimi:
- Otoimmun Hastalıklar: Panax ginseng’in bağışıklık sistemini uyarıcı etkileri olduğu düşünülmektedir. Bu nedenle teorik olarak bu bitkinin otoimmun hastalıkları daha da alevlendirebileceği tahmin edilmektedir. Bahsedilen sebep dolayısıyla romatoid artrit, multipl skleroz, sistemik lupus eritematozus gibi otoimmun hastalığı olan kişilerin Ginseng kullanmamaları veya kullanırken çok dikkatli olmaları tavsiye edilmektedir.
- Kanama Bozuklukları: Ginseng’in kanın pıhtılaşma süresini azalttığı rapor edilmiştir. Bu nedenle tromboz (damar tıkanıklığı) ve hemoraji (kanama) olan hastalar tarafından kullanımı kontrendikedir (kullanılmamalıdır).
- Bazı Kardiyak Hastalıklar: Ginseng’in, kullanıma başlandığı ilk günde, sağlıklı kişilerdeki Q-T aralığını ve sistolik kan basıncını hafifçe düşürdüğü görülmüştür. Ancak kalp rahatsızlığı olan kişilerde Ginseng kullanımının güvenilirliği araştırılmadığından, bu kişilerin Ginseng kullanırken dikkatli olmaları tavsiye edilmektedir.
- Diyabet: Ginseng ve kan şekerini düşüren ilaçların beraber kullanımı sonucu, hipoglisemi riski oluşabileceğinden dikkatli olunmalıdır. Bahsedilen sebep nedeniyle, Ginseng kullanan diyabet hastalarının, kan şekerlerini düzenli takip etmeleri önerilmektedir.
- Hormona Duyarlı Kanser Türleri: Yapılan bazı araştırmalar sonucu, Ginseng’in içeriğindeki bazı bileşenlerin östrojenik aktivite gösterebileceği görülmüştür. Bu nedenle meme kanseri, göğüs kanseri, rahim kanseri, yumurtalık kanseri, endometriyozis veya rahim urları olan kişilerin bu bitkiyi kullanmamaları tavsiye edilmektedir.
- Insomnia (Uykusuzluk): Yüksek dozda Ginseng kullanımının insomnia’ya (uykusuzluk) neden olabileceği düşünülmektedir. Bu sebeple uykusuzluk sorunu olan kişilerin, Ginseng kullanımı sonucu, durumun daha da kötüleşebileceği düşünülmektedir.
- Organ Transplante Edilmiş Hastalar: Bu hastalar, organ reddini engellemek amacıyla immunsupresan (bağışıklık sistemini baskılayıcı) ilaçlar kullanmaktadırlar. Ancak Ginseng’in bağışıklık sistemini uyarıcı özelliği olduğundan, organ transplante edilmiş hastalar tarafından kullanımı kontrendikedir (kullanılmamalıdır).
- Şizofreni: Şizofreni hastaları tarafından kullanılan yüksek doz Ginseng’in, bu hastalarda uykusuzluk ve ajitasyon şikayetlerini daha da güçlendirebileceği görülmüştür.
German Commission E: Alman Komisyon E monografları (German Commission E monografları), 1983 ve 1993 yılları arasında 300 ‘den fazla bitki ve bitkisel karışımın medikal kullanımını, etkilerini ve yan etkilerini birçok klinik araştırmalar yaparak, objektif ve çok sıkı bilimsel kriterlere göre değerlendirek yazılmış olan bitkilerle ilgili çok değerli bir bilgi kaynağıdır. Alman komisyon E monografları, Alman hükümeti tarafından finanse edilen komisyon E’nin titiz çalışmalar sonucu yayımladığı, tüm dünyadaki herbalistler, eczacılar ve tıp doktorları tarafından ciddiye alınan bir kaynak olarak değerlendirilmektedir.
Ginseng’in German Commission e tarafından onaylanan kullanım durumları:
- Güç ve kuvvetin azaldığı durumlar
Bilimsel Araştırmalar:
- Kanserin Önlenmesi: 40 yaşın üzerindeki 4634 sağlıklı kişi üzerinde 5 yıl boyunca, geleceğe ve risk değerlendirmesine yönelik yapılan bir klinik araştırmada, katılımcıların %70’i düzenli olarak Ginseng ekstresi kullanmış, geri kalanı kullanmamıştır. Araştırma sonucu özellikle mide kanseri başta olmak üzere bazı kanser türlerinin görülme sıklığı bakımından, Ginseng kullanan gruptaki kişilerde daha az kanser oluşumu saptandığı belirtilmiştir.
- Bilişsel Fonksiyonlar: Çift kör, plasebo kontrollü ve 27 sağlıklı gönüllünün katıldığı bir araştırmada 100 mg Ginseng kökü ve 25 gram glukoz kullanımı sonucu, mental aritmetik işlemlerin gerektiği testler uygulanmıştır. Bunun sonucunda Ginseng kullanan kişilerin bilişsel fonksiyonlarının arttığı ve testler sonrasındaki zihinsel yorgunluğun azaldığı gözlenmiştir. Diğer bir klinik araştırmada ise 40 yaşın üzerinde 112 sağlıklı gönüllüye, 8 hafta boyunca düzenli olarak Ginseng ekstreleri verilmiştir. Bu çalışmanın sonucunda Ginseng kullanan kişilerin soyut düşünme gücünün arttığı, ancak Ginseng’in konsantrasyon ve hafıza üzerinde belirgin bir etkisi olmadığı görülmüştür.
- Diyabet: 36 adet tip 2 diyabet teşhisi yeni konulmuş hasta üzerinde yapılan bir klinik çalışmada, hastalara günde 200 mg Ginseng ekstresi verilmiştir. Bunun sonucu hastaların açlık şekerinde ve vücut ağırlıklarında düşüş tespit edilmekle beraber psikofiziksel performanslarının arttığı ve duygu durumlarının düzeldiği görülmüştür.
Tadı: Acı – kekremsi - tatlı
Kullanılan Kısımları: Kök
Enerjetiği: Isıtıcı
Sindirim Sonrası Etkisi: Tatlı
Dosha’lar Üzerindeki Etkileri: Vata, Pitta ve Kapha’yı dengeleyicidir. Ancak aşırı kullanıldığında Pitta ve Kapha’yı arttırır
Genel Nitelikleri: Tonik (besleyici ve canlandırıcı), yenileyici ve gençleştirici, uyarıcı, afrodizyak, yatıştırıcı, sinir sistemini güçlendirici
Özellikle Etkilediği Sistemler: Özellikle sindirim, solunum, dolaşım, sinir ve üreme sistemlerini etkilemektedir.
Kullanım Alanları: Bu bitki Ayurveda’da özellikle yaşlanma ve bunama durumlarında, güçsüzlük ve dermansızlık durumlarında, aşırı zayıflıkta, yorgunluk, kısırlık, nekahat dönemi gibi durumlarda veya hastalıklarda kullanılır.
Ginseng, yenileyici ve tonik özellikli bitkiler arasındaki en önemli bitkilerden biridir. Zihin ve bedenin yenilenmesini sağlamak için kullanılmaktadır. Özellikle yaşlılarda görülen Vata kaynaklı problemlerin tedavisinde oldukça etkili olduğu düşünülmektedir. Kilo almak ve doku gelişimini sağlamak için (sinir dokuları da buna dahil) kullanıldığında da son derece faydalıdır.
Tüm vücuda enerji verdiği, stres ve yorgunlukla baş etmeyi kolaylaştırdığı bilinmektedir. Bu bitkinin ayrıca kalp ve dolaşım üzerinde olumlu etkileri olduğu, kolesterolü düşürmeye yardımcı olarak ateroskleroz riskini azalttığı, akciğerleri güçlendirdiği ve vücut sıvılarını arttırdığı da bilinmektedir. Ginseng’in ruhun dinginleşmesine yardımcı olduğu sanılmaktadır.
Yenileyici ve gençleştirici amaçlar için kullanıldığında, aynı özelliklere sahip bir Hint bitkisi olan ashwagandha (Hint ginsengi) ile karıştırılarak, günde 2 kez üçer gram alınması tavsiye edilir. Zencefil ile beraber kullanıldığında, sindirimi ve emilimi kolaylaştırır. Ginseng sütte pişirilerek, genel bir tonik olarak da kullanılabilir.
Ancak ginseng’i yüksek tansiyon, ateş, enflamatuar durumlar (iltihabik), yüksek Pitta, aşırı Ama birikimi, obezite gibi durumlarda kullanırken dikkatli olmanız ya da hiç kullanmamanız tavsiye edilir.
Çince İsmi: Ren Shen
Genel Nitelikleri: Qi toniği, stomaşik (mide güçlendirici), uyarıcı, besleyici, yenileyici, canlandırıcı, koruyucu
Etkilenen Organ Meridyenleri: Dalak, akciğer, kalp
Kullanım Alanları: Ginseng özellikle dalak ve akciğerleri için bir Qi toniği olarak kullanılmaktadır. Örneğin kan kaybı gibi bazı durumlar nedeniyle ortaya çıkan qi eksikliği durumlarında kullanılmaktadır. Bu bitki, aşırı terleme, zorlukla nefes alma, aşırı yorgunluk, zayıflamış sindirim, iştahsızlık, kronik diyare veya iç organların güçsüz kaldığı düşünülen zamanlarda kullanılabilir. Bundan başka özellikle çarpıntı, yorgunluk, uykusuzluk ve unutkanlık gibi semptomlarla kendini gösteren kalpteki qi eksikliği durumunda da faydalı olacağı düşünülmektedir.
Ginseng’in genellikle 45-50 yaş üzeri kişiler tarafından kullanılması, aşırı qi eksikliği gibi semptomlar görülmediği sürece gençler tarafından kullanılmaması, aksi takdirde libidoyu arttırabileceği düşünülmektedir.
Ginseng’in aşırı kullanımı sonucu huzursuzluk, tedirginlik, başağrısı ve kalp çarpıntısı gibi durumlar ortaya çıkabilir. Çin herbalizminde bu bitkinin günlük kullanım miktarı 3-9 gram kadardır. Buna karşı kan kaybının görüldüğü şok gibi bazı durumlarda, bu dozun çok daha üzerine çıkılabilir.
Artan vücut ısısıyla kendini gösteren yin eksikliği durumlarında, yüksek tansiyon hastalarında veya akut patojenik durumlarda kullanımı önerilmez.